Antalya'nın Manavgat ilçesindeki Side Mahallesi'nde, MÖ 8. yüzyıla uzanan köklere sahip antik bir kentin tam merkezinde yer alan Side Arkeoloji Müzesi, ziyaretçilerini geçmişle buluşturan özel bir durak. Burası sıradan bir müze değil; Roma Dönemi’nde inşa edilmiş, yüzyıllar içinde eklemelerle biçimlenmiş antik bir hamamın (Agora Hamamı) içinde bulunuyor. Bir zamanlar kamusal amaçla kullanılan bu yapı, bugün tarihi dokusunu koruyarak adeta bir zaman tüneline dönüşmüş durumda.

 

 

1950’li yıllarda yapılan kazılarla ortaya çıkarılan hamam, tiyatro, agora ve Vespasianus Anıtı gibi önemli yapılarla çevrili. 1959- 1961 arasında üç bölümü kapatılarak kısmen restore edildi. Ardından, 1962’de Side’deki arkeolojik kazıların öncüsü Arif Müfid Mansel ve Jale İnan’ın katıldığı bir törenle müzeye dönüştürülerek ziyarete açıldı.

 

 

1947'den beri süren kazılarla ortaya çıkarılan eserler, müzenin temelini oluşturuyor. Son yıllardaki yeni keşifler ve daha önce sergilenmeyen eserlerle zenginleşen koleksiyon, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın "Geleceğe Miras" projesi kapsamında yenilenen teşhir alanlarında ziyaretçisiyle buluşuyor. Bu yenileme çalışmalarıyla Side'nin kendine özgü yazı dili olan Sidece yazıtlar da ilk kez bir arada görülebiliyor.

 

Müzenin kapalı bölümlerinde, Geç Bronz Çağı’ndan Roma ve Bizans dönemlerine kadar uzanan çok sayıda eser tematik vitrinlerde sergileniyor. Erken yerleşim evresine ait pişmiş toprak figürinler, Side’nin ticari geçmişine ışık tutan terazi, ağırlık ve kantarlar; kentin önemli kamusal yapılarına ait tanrı ve tanrıça heykelleri, Deniz Thiasos’u temasının işlendiği frizler ve Aphrodite’nin doğum sahnesini betimleyen kabartmalı mimari parçalar bu bölümlerde öne çıkıyor. Ayrıca Güney Stoa -Gymnasium ve İmparatorluk Salonu kazılarında bulunan heykellerin yanı sıra, sikkeler, süs eşyaları, amphoralar, Hermes Heykeli, Eroslu Lahitler ile bronz ve mermer heykelcikler de bu alanlarda ziyaretçilerin ilgisine sunuluyor.

 

 

Side yalnızca turistik bir kıyı yerleşimi değil; Luvi kökenli dili, özgün yazı sistemi, anıtsal mimarisi ve Akdeniz’e açılan limanıyla tarih boyunca önemli bir kültür ve ticaret merkezi olmuş. Arkeolojik veriler, kentin MÖ 8’inci yüzyıldan itibaren yerleşim gördüğünü, ancak bölgeden ele geçen bazı buluntuların daha da eskiye, Geç Bronz Çağı’na kadar izlenebildiğini ortaya koyuyor. Bu katmanlı tarih, müzenin koleksiyonunda da açıkça görülüyor.

 

 

Side Arkeoloji Müzesi, taşların ve eserlerin ötesinde bir hikâye anlatıyor. Her bir parça, binlerce yıllık yaşamın izlerini taşıyor; antik bir liman kentinin kimliğini, inançlarını, gündelik hayatını bugüne aktarıyor. Bu hikâyeyi yerinde dinlemek, geçmişle doğrudan bir bağ kurmak için siz de Side Arkeoloji Müzesi’ni görmelisiniz.

 

Kaynak: Side Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü