Karanlık Kilise'de İsa'nın passion dönemi içinde yer alan sahnelerden biri de Anastasistir. Anastasis, Yunanca bir kelimedir ve diriliş anlamına gelir. Doğu Hıristiyanlık sanatında İsa'nın, atalarını diriltmesi anlamında kullanılır.
TGA
Apokrif kaynaklı olan Anastasis sahnesi, doğu kilisesinde 10. yüzyıldan itibaren Paskalya bayramı olarak kabul edilmiştir. Öykü Nikodemus Apokrif incilinde şöyle anlatılır:
“Bütün ölüler, Hades 'te karanlıklar içinde Şeytan 'ın tutsaklarıdır. Birden, bir ışık çakar. Eski Ahit peygamberleri sevinir. Vaftizci Yahya belirir ve bu ışığın, kendilerini kurtaracak olan büyük aydınlanmadan geldiğini, İsa'nın Hades'e gelerek buradaki doğru insanları ölümün pençesinden kurtaracağını müjdeler... İsa'nın ölümünü duyan yer altının ve ölümün kralı Şeytan, hades 'e, İsa’yı da bu ölüler diyarına almak üzere hazırlıklar yapmasını buyurur ... Şeytan daha sonra İsa 'nın gücünden korkar ve fikrini değiştirir: Onu buraya almayayım, o bütün ölüleri diriltmeye geliyor, bize bir tek ölü bile kalmayacak, diye bağırır. Konuşma sürerken gök gürültüsünü andırır bir ses duyulur. Kapıları açın, Şanlı İsa içeri gelecek! Şeytan'ın direnmesi üzerine demir kapılar ve pirinçten parmaklıklar aniden param parça olur, ölüler zincirlerinden kurtularak dirilirler. Muzaffer İsa, Şeytan 'ı meleklere vererek onun ellerini ve ayaklarım, boynunu ve ağzını demirlerle bağlamalarını ister... İsa sağ elini uzatarak Adem'i tutar ve onu kaldırır ve diğerlerine dönerek kendisini izlemelerini söyler. Daha sonra İsa, tüm dirilttiği doğru insanları, cennete götürmesi için baş melek Mikhael'e teslim eder”
Anastasis sahnesi, Kapadokya bölgesi kaya kiliselerinin çoğunda görülür. Karanlık Kilise’de sahne anlatılan klasik şemaya uymaktadır. Elleri ve kollarından zincirlerle bağlı olan hadesin üzerine basan merkezdeki İsa bir elinde haç, diğer eliyle Adem'e yönelmiş O'nu kendine doğru çekmektedir. Adem'in arkasında ayakta Havva durmaktadır. Diğer tarafta Süleyman ve Davud peygamberler ayakta olayı izlemektedirler. Peygamberlerin ve Havva'nın arkasında sadece haleleri görülen figürler görülür.
Kaynaklar
Karanlık Kilise ’deki İsa Tasvirli Fresklerin Tarihsel Belge Değeri Kapsamında Korunma Durumunun Değerlendirilmesi, Sena Kanmaz, Akdeniz Sanat Dergisi, Cilt 16, sayı 29
Kapadokya Bölgesi Göreme Vadisinde Bulunan Karanlık Kilise Duvar Resimleri, Nermin Tanburoğlu, Yüksek Lisans Tezi, 2001