Yunanistan’da Osmanlı Dönemi Eserleri Üzerine İstatistiki Değerlendirme

211 YUNANİSTAN’DA OSMANLI DÖNEMİ ESERLERİ ÜZERİNE İSTATİSTİKİ DEĞERLENDİRME Prof. Dr. Mehmet Zeki İBRAHİMGİL 1 - Prof. Dr. Hamza KELEŞ 2 Balkanlar’da Osmanlı hâkimiyeti döneminde, Vakıflar Genel Müdürlüğü fihrist defterlerin- den (Kuyûd-ı Kadime olarak adlandırılan 756, 757. ve 758. defterlerden) takriben 16.000 vakıf ve kamu eserinin inşa edildiği tespiti yapılmıştır 3 . Söz konusu bu defterlerde kaydı olamayan veya kaybolan defterler olabileceğini hesaba katarak bu sayının çok daha fazla olabileceği ihtimali vardır. Balkan ülkelerinin tamamında Osmanlının hâkim olduğu dönemde inşa edilen vakıf, kamu ve askeri amaçlı eserlerin sayısı 15.846 ’dir. 4 Bugüne kadar on bir Balkan ülkesinde (Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Karadağ, Kosova, Macaristan, Makedonya, Romanya, Sırbistan ve Yunanistan) arazide yaptığımız araştırmalar sonucunda 4.500- 5.000 yapının ayakta olduğu tespiti yapılmıştır. Balkan ülkelerinde Osmanlı vakıf eserlerinin genel durumunu yansıtan tablo ekte sunulmuştur: 1  Gazi Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü Öğr. Üyesi 2  Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Tarih Bölümü Öğr. Üyesi 3  Ayverdi, E.H., Avrupa’da Osmanlı Mimarisi, Cilt I-IV, Kitap 1-6, İstanbul, 1981- 1982; Ayverdi Külliyatı olarak adlandırdığımız bu eserde söz konusu Balkan ülkelerinde ismi geçen yapıların kaydı verilmiştir. Ancak arazi çalışmasında dönemin siyasi ve idari konjonktürüne bağlı olarak bazı ülkelere gidilememiştir. Gidilen ülkelerde de sadece izin verilenlere gidilmiş, buna dönemin teknolojik imkânsızlıklarını da ekleyecek olursak mevcut yapıların tamamı incelenememiştir. Ancak bu alanda çalışacak yeni araştırmacılar içinde Ayverdi’nin külliyatı birinci el kaynak olma özelliğini kaybetmemiştir. 4  Ayverdi, E:H., Avrupa’da Osmanlı Mimari Eserleri, Cilt I-IV, Kitap 1-6, İstanbul, 1982